De perfecte reden om af en toe een nieuwe TTRPG uit te proberen

Een nieuwe RPG komt vaak hetzelfde binnen als een kringloopvondst waarvan je meteen voelt: hier zit een verhaal aan vast. Je slaat het boek open, ruikt bijna de inkt en ineens hangt er iets in de lucht. Niet de druk van “we moeten dit perfect doen”, maar de nieuwsgierigheid van “zullen we even kijken wat hierachter zit?”

Dat is het leuke van verschillende RPG’s proberen. Je laat je vaste spel niet in de steek. Je zet er gewoon een extra smaak naast, alsof je niet altijd dezelfde stamppot eet, maar af en toe ook zin hebt in iets anders. Je tafel blijft fris, je groep blijft nieuwsgierig en jij ontdekt dat je meer soorten spelplezier leuk vindt dan je dacht.

Schuif aan. Ik zet de waterkoker aan.

Nieuwigheid werkt als een frisse neus na een lange winter

Zelfs je favoriete campagne kan soms voelen als een vaste fietsroute naar werk. Prima, vertrouwd, je weet precies waar de stoplichten staan. Maar een nieuwe RPG is een onverwachte afslag. Je weet niet precies wat je tegenkomt, en juist daarom ga je weer opletten.

Niemand zit op automatische piloot. Spelers stellen meer vragen. De spelleider luistert scherper. En omdat niemand al “de beste manier” kent, durft iedereen meer te proberen. Het wordt weer een gezamenlijke ontdekkingstocht, zonder dat iemand zich bezwaard voelt als iets niet meteen soepel loopt.

Een mooi voorbeeld van een spel dat je meteen dat frisse gevoel kan geven is Daggerheart Core Set. Het nodigt uit tot filmisch spel en teamwork, met wendingen die voelen als een scène uit een serie waar je nog lang over napraat.

Elk systeem legt de nadruk ergens anders, zoals een andere bril opzetten

Sommige spellen laten je vooral letten op tactiek. Andere op relaties. Andere op spanning en risico. Het systeem is eigenlijk de bril waardoor je naar het verhaal kijkt. En als je die bril verwisselt, zie je ineens andere details.

In het ene spel is de grote vraag: “Kunnen we dit winnen?”
In het andere: “Wat kost het ons als we dit doen?”
En in weer een ander: “Wat zegt dit over wie we worden?”

Dat is geen klein verschil. Het maakt dat je groep andere keuzes gaat maken en andere soorten scènes gaat bouwen, zonder dat je daar hard je best voor hoeft te doen.

Spanning is niet altijd hetzelfde soort spanning

Spanning kan voelen als een voetbalwedstrijd in de laatste minuten. Het kan ook voelen als fietsen in dichte mist, waar je net niet ziet wat er voor je ligt. Of als een spannend boek dat je stiekem toch nog één hoofdstuk laat lezen.

Verschillende RPG’s geven je verschillende smaken spanning.

Wil je folklore en ongemak, alsof je in een Fries bos loopt en je ineens merkt dat het wel erg stil is? Vaesen heeft die sfeer, waar oude verhalen net iets te dichtbij komen.

Wil je claustrofobische sci-fi, zoals een lift die net te lang blijft hangen, maar dan in de ruimte? Mothership kan die krappe, zenuwachtige spanning fantastisch neerzetten.

Wil je moderne complotten en paranoia, alsof je een appje krijgt dat je niet had mogen zien? Delta Green is scherp, spannend en heerlijk onheilspellend.

Je wisselt niet alleen van setting, je wisselt van gevoel in je buik tijdens het spelen.

Je wordt vanzelf een soepelere speler

Het leuke is dat je door nieuwe systemen te proberen zonder moeite nieuwe spelspieren traint.

Ben je vaak de planner? Dan leer je in sommige games juist om te improviseren en te genieten van chaos. Ben je vaak de prater? Dan ontdek je hoe leuk het is als keuzes hard terugbijten. Ben je gewend aan optimaliseren? Dan kan een ander systeem je leren om meer te spelen op sfeer, relaties of risico.

Niet omdat je “beter” moet worden, maar omdat het spel je op een andere manier beloont. Het voelt een beetje alsof je ineens ontdekt dat je ook prima kunt schaatsen, terwijl je altijd dacht dat je alleen kon fietsen.

Voor spelleiders is het één grote gereedschapskist

Elke RPG heeft ideeën die je mee terugneemt naar je eigen tafel. Soms is het een slimme manier om scènes te starten. Soms een manier om falen interessant te maken. Soms een systeem dat de spanning vanzelf opbouwt, zodat jij niet continu het vuur hoeft op te poken.

Je hoeft echt niet je hele campagne om te gooien. Zie het als koken: je proeft ergens een lekkere kruidenmix, en voortaan gooi je die ook wel eens door je eigen soep.

De sfeer van je avond verandert, net als het weer in Nederland

Soms wil je een avond die voelt als een warme huiskamer met kaarsen. Soms wil je een avond die voelt als windkracht 6 en regen horizontaal. En soms wil je gewoon iets luchtigs, waar iedereen met rode wangen van het lachen naar huis gaat.

Verschillende spellen helpen je om dat soort avonden bewust te kiezen.

Als je zin hebt in gaslamp-mysterie en occulte onderzoeken, een beetje alsof je door een oud binnenstadje loopt waar achter elk gordijn iets speelt, dan past Candela Obscura goed bij die vibe.

Wil je knus en mysterieus, zoals samen puzzelen aan de keukentafel met thee en speculaas, maar met een scherp randje? Brindlewood Bay is zo’n heerlijke mix van cozy en “er klopt iets niet”.

En als je gaat voor klassieke kosmische horror, de soort spanning die langzaam je nekhaar overeind zet, dan is Call of Cthulhu een ijzersterke keuze.

Variatie maakt je groep gezonder, omdat je erover gaat praten

Na een nieuwe one-shot komen de beste gesprekken vaak vanzelf.

“Ik vond het fijn dat het tempo hoger lag.”
“Ik miste tactiek.”
“Dit was top, maar niet elke week.”
“Ik wist niet dat ik mysteries zo leuk vond.”
“Grappig dat falen hier juist het verhaal mooier maakte.”

Dat is goud. Je leert wat je groep echt leuk vindt, in plaats van te gokken. En samen kiezen is ook onderdeel van het plezier.

Je ontdekt wat jouw soort fantasy of sci-fi eigenlijk is

Mensen zeggen vaak “ik hou van fantasy”, maar bedoelen heel verschillende dingen. De één wil heldendom en glorie. De ander wil ruige paden, modder en moeilijke keuzes. De één wil sprookjesachtig. De ander wil mythisch en melancholisch.

Proeven helpt je ontdekken wat bij jullie past.

Als je houdt van ruwe, aards aanvoelende avonturen waar de wereld echt tegen je duwt, is Forbidden Lands zo’n spel dat je handen vies laat worden.

Als je juist zin hebt in toegankelijk avontuur met een klassieke, energieke fantasysmaak, dan voelt Dragonbane als een uitnodiging om meteen te gaan spelen.

En als je houdt van grootse reizen, het gevoel van “de weg is ook een personage”, dan brengt The One Ring dat prachtig tot leven.

One-shots zijn de perfecte proeverij

Je hoeft niet meteen een campagne van een jaar te beginnen. Maak er een proeverij van, zoals een borrelplank met verschillende hapjes. Eén avond, één sfeer, één verhaalboog.

Een simpele aanpak werkt het best:

- Leer de basis
- Kies een personage dat iets wil
- Gooi dat verlangen meteen in de problemen
- Laat het systeem zijn werk doen
- Eindig met een mooie wending, spannend of warm

Geen examen, gewoon spelen.

Nieuwe spellen maken falen weer leuk

In lange campagnes kan falen soms voelen alsof je iets kapotmaakt waar je maanden aan gebouwd hebt. In een nieuwe game, zeker in een one-shot, wordt falen weer speels. Het wordt een anekdote. Het wordt brandstof voor het verhaal.

Dobbelstenen zijn er niet om je te straffen. Ze zijn er om je te verrassen.

Sommige games geven je teamgevoel alsof je samen een klusbus instapt

Niet elk systeem laat teamwork hetzelfde voelen. Sommige games belonen het delen van spotlight, het opzetten van elkaars momenten en het samen dragen van gevolgen.

Wil je dat “crew”-gevoel, plannen en improviseren als een groep die al te veel heeft meegemaakt maar toch doorgaat? Blades in the Dark doet dat heel sterk.

Wil je jeugdige chaos en samen op avontuur alsof je op een lange zomeravond te laat buiten bent gebleven? Kids on Bikes heeft die energie die meteen een glimlach oproept.

Soms wil je gewoon lachen, en dat is óók precies goed

Niet elke spelavond hoeft zwaar te zijn. Soms wil je een avond die voelt als een foute spelshow met vrienden, waar alles ontspoort en dat juist het plan is.

Paranoia is daar een heerlijk voorbeeld van. Chaos met een knipoog en tanden.

Worldbuilding games zijn samen een wereld bouwen alsof je een nieuw dorp op de kaart zet

Er is ook plezier dat niet gaat over winnen of overleven, maar over samen creëren. Over ontdekken wat waar is in jullie wereld, en waarom.

Dialect RPG - A Game About Language and How It Dies is zo’n spel dat gaat over taal, gemeenschap en verandering. Mooi en soms ook een beetje pijnlijk, op de goede manier.

Microscope RPG voelt meer als samen geschiedenis maken, alsof je terugkijkt op een oud fotoalbum dat je met elkaar vult.

Dit zijn spellen die je niet alleen speelt, maar ook samen maakt.

Als systeem en verhaal matchen, rijdt het als een goed afgestelde fiets

Wanneer je een systeem kiest dat echt past bij de sfeer die je wil, wordt alles makkelijker. Minder trekken en sleuren. Meer flow. Spelers voelen sneller aan wat “de bedoeling” is, en jij hoeft minder te duwen als spelleider.

Voor epische fantasy met een duidelijke instap is Cosmere RPG: Stormlight Starter Set zo’n deur waar je vlot doorheen kunt.

Voor nostalgische, vreemde sci-fi mysteries met dat “er klopt iets niet” gevoel is Tales from the Loop een prachtige sfeerkeuze.

En als je zin hebt in intrige, machtspelletjes en politiek, als een schaakspel waar iedereen vals speelt, dan is Dune - Adventures in the Imperium een stevige, kruidige maaltijd.

De echte lol zit in de vrijheid die je jezelf gunt.

Verschillende RPG’s proberen geeft je groep ruimte.

Ruimte om andere soorten verhalen te vertellen. Om te falen zonder dat het zwaar voelt. Om niet altijd de held te hoeven zijn. Om soms juist gewone mensen te spelen met grote gevoelens. En om een spelavond te kiezen die past bij je humeur van nu, in plaats van alleen bij wat je al kent.

Sommige avonden wil je winnen.
Sommige avonden wil je overleven.
Sommige avonden wil je gewoon samen ontdekken wat er achter die nieuwe deur zit.

En dat is precies waarom het zo leuk is.